Η εισήγηση του Σπύρου Σκιαδαρέση στην Διημερίδα “Μιλάμε
για την πόλη” που διοργάνωσε η εφημερίδα “ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ” και το Ινστιτούτο “ΠΡΟΣΩΠΑ” στις 7 & 8 Δεκεμβρίου 2018
και στην Ενότητα Κοινωνική Πολιτική.
Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας,
Χαιρετίζω κι εγώ με την σειρά μου την πρωτοβουλία αυτή των διοργανωτών της παρούσης Διημερίδας, το Ινστιτούτο «ΠΡΟΣΩΠΑ» και την εφημερίδα «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ», με τίτλο: «Μιλάμε για την πόλη», μια διημερίδα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση 1ου Βαθμού.
Κατ’ αρχάς θα ήθελα να ευχηθώ αυτή η διημερίδα να καθιερωθεί σαν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία συζητήσεως, διαπίστωσης και επίλυσης ίσως ζητημάτων, που αφορούν
την καθημερινότητα της πόλης μας, κάτι σαν την εκκλησία του Δήμου της αρχαίας Αθήνας. Επιπλέον θα πρότεινα στους διοργανωτές να υπάρχει και η δυνατότητα διαλόγου με τους πολίτες της πόλης, ακούγοντας ταυτόχρονα τα προβλήματά τους και καταγράφοντάς τα, έξω από τα θεσμικά πλαίσια, ενός Δημοτικού Συμβουλίου.
Άλλωστε αυτό είναι και το ζητούμενο των διοργανωτών: «να καταγραφούν οι ποικίλες απόψεις για τον τρόπο επίλυσης σοβαρών θεμάτων που αντιμετωπίζει η πόλη και εάν είναι δυνατόν να εξευρεθούν τα συγκλίνοντα εκείνα σημεία, ενόψει των επερχόμενων Αυτοδιοικητικών Εκλογών τον Μάιο του 2019».
Η θεματική ενότητα στην οποία ήδη έχουν διατυπώσει τις απόψεις τους εκλεκτοί συμπολίτες μας, θα πρέπει να είναι το σημείο αναφοράς και προβληματισμού κάθε πολίτη και ιδιαιτέρως των εχόντων την διαχείριση των κοινών μιας περιοχής. Όταν προ ημερών ο επικεφαλής της Παράταξής μας, μου πρότεινε την εκπροσώπησή του στην Διημερίδα, συμφωνήσαμε «εν ενί στόματι και μια καρδία», ότι η ενότητα στην οποία θα συμμετείχαμε θα ήταν η «Κοινωνική Πολιτική των Δήμων».
Η Κοινωνική πολιτική είναι πλέον η καθημερινότητά μας. ΠΡΕΠΕΙ να γίνει βίωμα όλων!
Οι καθημερινές ανάγκες των ενδεών συμπολιτών μας ολοένα και αυξάνονται, αντί να μειώνονται. Πεποίθησή μας είναι, η καθημερινότητα του πολίτη και ιδιαιτέρως των μη εχόντων, των αδυνάτων και των πολιτών ειδικών αναγκών, να τους εξασφαλίζει τα βασικά, όταν δυστυχώς γύρω τους υπάρχουν συνάνθρωποί τους οι οποίοι «σφυρίζουν αδιάφορα».
«Κοινωνική πολιτική και αλληλεγγύη στην πράξη χρειάζεται αδελφέ και όχι λόγια! Ό,τι άλλο είναι ασπιρίνες σε καρκινοπαθή». Τα λόγια αυτά ανήκουν σε έναν «αδελφό», ο οποίος δεν είναι πλέον ανάμεσά μας. Τον Άμπετ Χασμάν, και με αυτά ως ερέθισμα θα ξεκινήσω την εισήγησή μου.
Σήμερα, βρισκόμαστε εδώ, όπως προανέφερα, για να διατυπώσουμε απόψεις – προτάσεις – προβληματισμούς:
Δυστυχώς παρά τα κοινώς διαπιστωμένα από διαφόρους φορείς περί ανεργίας, ανέχειας, φτώχειας κ.λπ., η κοινωνική πολιτική που ασκείται πολλές φορές είναι άκρως αναποτελεσματική και χωρίς καμία αναπτυξιακή προοπτική.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από την αρχή της κρίσης στην πατρίδα μας έχουμε το εξής δυσανάλογο: αύξηση των ποσοστών φτώχειας, ανεργίας και ανέχειας και ταυτόχρονη μείωση κατά μεγάλο ποσοστό των κοινωνικών παροχών του κράτους.
Ας περάσουμε όμως ευθύς αμέσως στις προτάσεις μας επιγραμματικά, οι οποίες είναι και δεσμεύσεις μας:
- 1. Όπως προανέφερα, σημείο αναφοράς μιας Δημοτικής αρχής θα πρέπει να είναι η Κοινωνική πολιτική και μετά να σχεδιάζονται όλα τα υπόλοιπα. Αν βγούμε στον πεζόδρομο της Ρήγα Φεραίου και ρωτήσουμε δίκην γκάλοπ τους συμπολίτες μας, τι είναι για αυτούς κοινωνική πολιτική του Δήμου, η πλειοψηφία θα απαντήσει: Τράπεζα Τροφίμων, συσσίτια, επιδόματα κλπ. Και αυτή είναι η πραγματικότητα. Στο σημείο αυτό, ως Δημοτικής Παράταξης πρότασή μας είναι η αποκέντρωση της δομής του Κοινωνικού Τομέα. Και για να γίνω περισσότερο κατανοητός: Το 2010 το σχέδιο Καλλικράτης ενοποίησε τους πρώην Καποδιστριακούς Δήμους. Στην πόλη μας πλησίον του Ιερού Ναού του Αγίου Ανδρέου υπάρχει η Τράπεζα Τροφίμων του Δήμου Πατρέων και της Ιεράς Μητροπόλεως (;). Θα έχετε όλοι διαπιστώσει, ότι συχνά έξω από την Τράπεζα σχηματίζονται ουρές ενδεών συνανθρώπων μας αναμένοντας το «μάννα εξ ουρανού». Πρότασή μας είναι: στους πρώην Καποδιστριακούς Δήμους: Ρίου, Παραλίας, Μεσσάτιδος και Βραχνεϊκων και σε οικήματα τα οποία ανήκουν στον Δήμο και παραμένουν αναξιοποίητα (εάν δεν υπάρχουν, μπορούν να βρεθούν) να δημιουργηθούν αντίστοιχες Τράπεζες Τροφίμων, προκειμένου να αποσυμφορηθεί η κατάσταση στα κεντρικά.
- 2. Ως συνέχεια της παραπάνω πρότασής μας, προτείνουμε την ουσιαστική συνεργασία Φορέων. Στην προηγούμενη αναφορά μου έβαλα ένα ερωτηματικό στον τίτλο: «Τράπεζα Τροφίμων Δήμου και Ιεράς Μητροπόλεως». Αλήθεια αυτή την στιγμή που μιλάμε υπάρχει τέτοια συνεργασία; Εξ όσων γνωρίζω από το 2014 έως τώρα δεν υπάρχει. Πρόταση επί τούτου: όλοι γνωρίζουμε (και αναγνωρίζουμε θέλω να πιστεύω) το σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας και ιδιαιτέρως της τοπικής Εκκλησίας. Οι ενορίες, έχουν μετατραπεί – ας μου επιτραπεί η έκφραση-, σε mini super market. Τα Φιλόπτωχα Ταμεία των ενοριών έχουν καταγεγραμμένες τις οικογένειες που έχουν ανάγκη. Θα ήταν δυνατόν σε συνεργασία των ενοριών με τους Κοινωνικούς Λειτουργούς του Δήμου να υπάρχει καλύτερη καταγραφή των ενδεών συμπολιτών μας και σε συνδυασμό με την προτεινόμενη αποκέντρωση, να έχουμε αμεσότερη και καλύτερη εξυπηρέτηση αυτών.
- 3. Μιλώντας για αποκέντρωση εννοούμε την τελική πράξη, το διά ταύτα. Η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου θα έχει την πλήρη επιμέλεια κεντρικά, σε συνεργασία πάντα με άλλες δομές και υπηρεσίες (Μητρόπολη, Περιφέρεια, Μ.Κ.Ο κ.ά.), πάντα με την επίβλεψη του Δήμου ως «ομπρέλα» όλων των Κοινωνικών Υπηρεσιών.
- 4. Στις υποχρεώσεις της Κοινωνικής Υπηρεσίας να είναι και άλλες ευπαθείς ομάδες, όπως ηλικιωμένοι και Α.Μ.Ε.Α. Αγαπητοί: μπορεί να βρισκόμαστε στην εποχή της τεχνολογίας, όμως αρκετοί συνάνθρωποί μας δεν έχουν τη γνώση αυτής ή ακόμα χειρότερα δεν έχουν την ίδια την τεχνολογία, γιατί πολύ απλά δεν έχουν τα βασικά προς το «ζην». Ζητούμενο είναι το «ευ ζην» για αυτές τις κατηγορίες των συνανθρώπων μας. Τα Κ.Ε.Π. μειώθηκαν, οι ανάγκες όμως ανήμπορων συμπολιτών μας, όπως προανέφερα, δεν μειώθηκαν. Θα μπορούσε να υπάρχει δωρεάν 5ψήφιος αριθμός για τους συμπολίτες ηλικιωμένους και Α.Μ.Ε.Α. οι οποίοι κατόπιν τηλεφωνικού τους αιτήματος να εξασφαλίζουν την αποστολή ενός εγγράφου ή ακόμα και την επίδοσή τους στο σπίτι από υπάλληλο του Δήμου. Βεβαίως η δομή «Βοήθεια στο σπίτι» λειτουργεί στον Δήμο μας, η οποία παρέχει παρόμοιες υπηρεσίες. Αναμένουμε όμως όλοι την υλοποίηση επιτέλους της κυβερνητικής εξαγγελίας για 3000 προσλήψεις μονίμων υπαλλήλων της παραπάνω δομής. Προ μηνών οι αρμόδιοι Υπουργοί ανέφεραν ότι διασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία του προγράμματος, το οποίο εντάσσεται πλέον ως μόνιμος θεσμός του κοινωνικού κράτους με τακτική χρηματοδότηση και μόνιμο προσωπικό. Εδώ θα προσθέσουμε εμείς και την μονιμοποίηση του παρόντος δυναμικού. Οψόμεθα!
- 5. Για τις ευπαθείς ομάδες των Α.Μ.Ε.Α. πιστεύουμε ότι θα πρέπει σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο να υπάρχει θέση στάθμευσης, καθώς και δίοδος πρόσβασής τους σε κάθε δημόσια υπηρεσία.
- 6. Η πόλη μας καυχάται για το Πανεπιστήμιό της το οποίο συγκαταλέγεται στα καλύτερα της Ευρώπης. Το Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε μια περιοχή της πόλης μας, αρκετά μακριά από το αστικό κέντρο, όπου ζουν οι περισσότεροι των Σπουδαστών. Ως προβληματισμό θέτω στην παρούσα Διημερίδα την «απόσταση» του Πανεπιστημίου από το κέντρο. Και εξηγούμαι: όταν προηγουμένως αναφέρθηκα στην συνεργασία του Δήμου με Φορείς, ένας εξ αυτών είναι και το Πανεπιστήμιο. Στους χιλιάδες των Σπουδαστών υπάρχει μεγάλη μερίδα απόρων φοιτητών οι οποίοι μένουν εκτός των Εστιών του Πανεπιστημίου λόγω κορεσμού αυτών. Πρόταση: να υπάρχει ως υπηρεσία του Κοινωνικού Τομέα του Δήμου, Κέντρο Εξυπηρέτησης ενδεών Φοιτητών, το οποίο θα επιλύει τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζει ο φοιτητής, με το βασικότερο αυτών, αυτό της διαμονής τους και της σίτισής τους. Αυτή την στιγμή κάτι αντίστοιχο και οργανωμένο έχει η Μητρόπολη Πατρών, προσφάτως δε εγκαινίασε στο κέντρο της πόλης, στην οδό Φιλοποίμενος, Εστία Φοιτητών, που δέχεται σπουδαστές από άλλες περιοχές της πατρίδας μας, οι οποίοι και σιτίζονται καθημερινά από την κεντρική δομή σίτισης της Μητρόπολης «ΑΡΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ».
- 7. Μιλώντας για στέγαση, όλοι γνωρίζουμε, ότι δυστυχώς σε πολλές γειτονιές του Δήμου μας υπάρχουν άστεγοι οι οποίοι ζουν σε πρόχειρα αυτοσχέδια παραπήγματα, αναζητώντας λίγη ζεστασιά τον χειμώνα, ένα πιάτο φαγητό κ.ά. Στο σημείο αυτό ασφαλώς και θα πρέπει να αναφέρουμε στα θετικά της παρούσης Δημοτικής αρχής και του Κοινωνικού Τομέα, την καθιέρωση άτυπου υπνωτηρίου στις εγκαταστάσεις του παλαιού Αρσακείου, τις πολύ κρύες νύχτες του χειμώνα, περίπου για 2 μήνες, φιλοξενώντας 15 – 20 άτομα (σύμφωνα με τα στατιστικά του ΚΟΔΗΠ), καθώς και την φιλοξενία αστέγων σε Πανσιόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Όπως παραπάνω μιλήσαμε για χώρους που ανήκουν στον Δήμο στους πρώην Καποδιστριακούς Δήμους, οι οποίοι πρέπει να αξιοποιηθούν προς τούτο, (εάν υπάρχουν και εάν δεν υπάρχουν να δρομολογηθεί η εύρεση και μίσθωση αυτών), προκειμένου μόνιμα να υπάρχει φιλοξενία αστέγων. Και σε αυτό τον τομέα πάλι πολύτιμη θα είναι ή αρωγή της Εκκλησίας, αφού οι ιερείς γνωρίζουν τις ανάγκες πολλών ενοριτών οι οποίοι καθημερινά «χτυπούν» τις πόρτες των Ναών για βοήθεια.
- 8. Σημαντικό ρόλο στην Κοινωνική πολιτική ενός Δήμου θα πρέπει να έχει η κοινωνική αγωγή των πολιτών, ξεκινώντας από τις μικρές ηλικίες, προωθώντας τον Εθελοντισμό και την προσφορά στον συνάνθρωπο. Με χαρά διαπίστωσα τον σημαντικό αριθμό νέων εθελοντών στις Κατασκηνώσεις του Δήμου και μάλιστα πολλών εξ αυτών μαθητών ακόμα και Γυμνασίου. Σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης να υπάρχει τακτική ενημέρωση των μαθητών στις Κοινωνικές δράσεις του Δήμου, έτσι ώστε οι αυριανοί πολίτες του, να είναι ενεργοί και ευαισθητοποιημένοι απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ήδη καθημερινά, προσφέροντας «χείρα βοηθείας» στον «μη έχοντα» της διπλανής πόρτας.
- 9. Στην 4η προηγούμενη πρότασή μας αναφερθήκαμε στην ευαίσθητη Τρίτη ηλικία. Τους απόμαχους της ζωής που δυστυχώς και αυτοί βάλλονται καθημερινά παντοιοτρόπως και υποβάλλονται σε ταλαιπωρίες που δεν αξίζουν. Το μόνο που αξίζουν είναι ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ! Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να αυξηθούν οι χώροι αναψυχής των απόμαχων της ζωής, οι οποίοι πολλές φορές δεν έχουν το τρυφερό χάδι που ανακουφίζει κάθε πόνο. Παράλληλα να υπάρχουν στους χώρους αυτούς σε συνεργασία με το ΙΚΑ ή ακόμα και τον Ιατρικό Σύλλογο της πόλης, Ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων εθελοντές και μακάρι μόνιμοι και επί πληρωμή από το κράτος, προκειμένου να παρέχει άμεσα τις πρώτες ιατρικές υπηρεσίες ακόμα και την απλή συνταγογράφηση φαρμάκων. Εξ όσων γνωρίζω υπάρχουν Κοινωνικά Ιατρεία στα τρία ΚΑΠΗ του Δήμου μας. Συνεπώς στο πλαίσιο της αποκέντρωσης προτείνουμε την κατά το δυνατόν επέκταση των συγκεκριμένων χώρων στους πρώην Καποδιστριακούς Δήμους.
10. Προηγουμένως αναφερθήκαμε στην Τρίτη ηλικία. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στην τρυφερή ηλικία των παιδιών. Γνωρίζουμε όλοι ότι η παιδική ψυχή είναι τόσο ευαίσθητη που πολλές φορές «εγκλωβίζει» μέσα της εικόνες και καταστάσεις οι οποίες όχι πολύ αργότερα έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα. Εμείς ως εκπαιδευτικοί πολλές φορές γινόμαστε κοινωνοί καθημερινών προβλημάτων, που ακούγοντάς τα κάποιος, εάν δεν τα έχει δει, δεν τα πιστεύει. Προ ετών μας είχε συγκλονίσει όλους η περίπτωση μαθήτριας στην πόλη μας, η οποία συνήθιζε να μπαίνει καθυστερημένη στην τάξη μετά το χτύπημα του κουδουνιού στα διαλείμματα. Όταν ο Διευθυντής αντιλήφθηκε το συστηματικό γεγονός, ερεύνησε και διεπίστωσε ότι η μαθήτρια περίμενε να μπουν οι συμμαθητές της στην τάξη και προσποιούμενη ότι πήγαινε στην τουαλέτα, έψαχνε στα καλαθάκια των σκουπιδιών αποφάγια συμμαθητών της! Είναι γεγονός ότι υπάρχει κονδύλιο από τον Δήμο της τάξεως 25000 ευρώ τον μήνα περίπου για την χορήγηση δεκατιανού σε μαθητές. Το ζητούμενο είναι αν όντως το συγκεκριμένο δεκατιανό είναι αρκετό ή τυπικό και το οποίο στο τέλος παραμένει στα ράφια της Τράπεζας Τροφίμων.
11. Μιλώντας για αποκλεισμούς θα ήταν μεγάλη μας παράλειψη να μην αναφερθούμε στην κοινωνική τάξη των Ρομά. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο, ότι αυτή η κοινωνική ομάδα είναι αποκομμένη από την κοινωνία και πολλές φορές δακτυλοδεικτούμενη. Αλήθεια τι έχουμε κάνει εμείς για εκείνους; Ξέρω ότι πολλοί από εδώ, μέσα τους θα σκεφτούν «τι λές βρε Σκιαδαρέση! Πήγαινε στις τράπεζες, στα ΕΛΤΑ και στα Κοινωνικά Παντοπωλεία να τους δεις και πέρασε και μια βόλτα και από την Εφορία να δεις αν θα βρεις κανέναν από αυτούς!» Είναι αλήθεια ότι και εγώ πολλές φορές έτσι σκέφτομαι. Όμως έχουμε κάνει ποτέ την αυτοκριτική μας; Έχουμε ποτέ ασχοληθεί μαζί τους; Προχθές άκουσα στην Αχαγιά την ομιλία του Κώστα Χατζή, του γνωστού ερμηνευτή, στο πλαίσιο Ημερίδας του εκεί Δήμου για τις Κοινωνικές ανισότητες. Ξέρετε πως ξεκίνησε την ομιλία του; «Γειά σας! Είμαι ένας γύφτος που ήρθε να σας πει δυο λόγια καρδιάς!». Αυτό το «γύφτος» κάπως ακούστηκε στην αίθουσα. Κι όμως, εξομολογήθηκε, πως αυτός ο χαρακτηρισμός από τους συμμαθητές του ενώ αρχικά τον στεναχωρούσε, στη συνέχεια τον πείσμωσε να γίνει αυτό που έγινε. Αποκλεισμούς δέχτηκε πολλούς, ακόμα και τώρα, παρά την αναγνωρισιμότητά του. Όμως ευγνωμονεί αυτούς που δεν τον είδαν ως «γύφτο» αλλά ως άνθρωπο! Έτσι θα πρέπει κι εμείς ως κοινωνία, ως οργανωμένη Κοινωνική δομή του Δήμου να σκύψουμε πάνω σε αυτούς τους συνανθρώπους μας, με επιμονή όμως και υπομονή! Από νομάδες όπου καταλαμβάνουν πλατείες και χώρους αθλοπαιδιών για να εγκατασταθούν σε κατοικίες που θα ενοικιάζονται ή θα αγοράζονται για λογαριασμό τους από τον Δήμο, με κονδύλι του Προϋπολογισμού, όχι όμως όλοι σε συγκεκριμένη περιοχή (για ευνόητους λόγους), αλλά διάσπαρτα εντός οικισμών, προκειμένου να γίνει ομαλά η ένταξή τους στον κοινωνικό ιστό της πόλης. Είναι δύσκολο το ξέρουμε όλοι αλλά όχι ακατόρθωτο!
12. Άφησα για το τέλος μια πρόταση που αφορά στην νεολαία μας. Κάποτε υπήρχε η τάση στην πόλη να φτιάχνονται σε δημόσιους χώρους βρύσες, ακολούθησαν τα γήπεδα μπάσκετ (κυρίως μετά το 1987), αργότερα οι χώροι αυτοί εγκαταλείφτηκαν και ερημώθηκαν, γιατί δώσαμε έμφαση σε πιο sic σπορ και σήμερα οι δημόσιοι χώροι άθλησης στην πόλη μας μετρώνται στα δάκτυλα του ενός χεριού! Γιατί; Δεν είναι κοινωνικό πρόβλημα το ότι πλέον οι νέοι μας βγαίνουν μεγάλες παρέες για βόλτα και δυστυχώς δεν επικοινωνούν μεταξύ τους; Σε λίγο θα ζητούν για φαγητό λίγο instagram, με γαρνιτούρα facebook και αναψυκτικό playstation! Δεν μας προβληματίζει αυτό σαν κοινωνικό πρόβλημα; Μπορούν και επιβάλλεται, οι Δήμοι να αυξήσουν τους δημόσιους χώρους άθλησης των νέων. Να γεμίσουν οι γειτονιές με παιδιά, να υπάρξουν όντως κοινωνικές σχέσεις και όχι δικτυακές μη ασφαλείς σχέσεις που οδηγούν στον «πνιγμό» των ονείρων των νέων μας.
Ανακεφαλαιώνοντας: Ο Δημόσιος και Κοινωνικός χαρακτήρας των Δημοτικών υπηρεσιών με σταθερές σχέσεις πλήρους απασχόλησης, πρέπει να αποτελούν οδοδείκτη όλων των εμπλεκομένων με τα κοινά του τόπου μας, αποβάλλοντας το «εγώ» και προτάσσοντας πάντα το «εμείς»!
Σας ευχαριστώ πολύ και ζητώ συγγνώμη εάν σας κούρασα!
* ολόκληρη την ενότητα “Κοινωνική Πολιτική” της Διημερίδας μπορείτε να την δείτε στο παρακάτω link: mobile.pelop.gr/fullarticle.php?docid=496347
